Türkiye Özel Güvenlik Yapılanmasının 15.Yılı
Gelişmiş veya az gelişmiş toplumların tamamında yeme içmeden sonra en temel ihtiyaç korunma ve güvende olma ihtiyacıdır. İlk çağlardan beri insan topluluklarının dış tehditlerden korunma ihtiyacı var ola gelmiştir. Bu ihtiyacın önceliği zaman içinde ilk sıralarda yerini almıştır. Özellikle mülk edinme ve sahiplenme gibi temel kavramlar ortaya çıktıkça mal ve can emniyetinin korunması temel ihtiyaç halini almıştır.
Modern toplumlarda gelişen farklı ihtiyaçlar doğrultusunda artan imkânlarla birlikte suç ve suçlu çeşitlerini de ortaya çıkarmıştır.
Dünün fiziki tehlikelerini engellemede mağara kapılarında ateş yakılırken, yerleşik topluma geçildikçe tehlikelere ve tehditlere karşı kaleler ve surlar inşa edilmiş ve insan gücü yani askeri kuvvet ile engellenmeye çalışılmıştır. Oysaki artık 21. asırda ateşe ve kale surlarına gerek kalmamış farklı tehditlere karşı modern ve bilgi çağının gereği olarak elektroniksel savunma sistemleri yerlerini almıştır. Dolayısı ile tehdit ve tehditleri savuşturma mekanizmaları hep var ola gelmiş ve gelişmiştir.
Güvenlik kavramı Tük toplumunda öteden beri var olan bir kavramdır. Türk toplumu savaşçı bir millet olmasından dolayı güvenlik, emniyet, koruma ve korunma gibi kavramlar hiç de yabancısı olmadığı her zaman hayatın içinde olan kavramlardır. Bu kavramları içinde barındıran her zaman teşkilatlı yapısı mutlaka olmuştur.
Ülkemizde kolluk yapılanması içinde sonradan yerini alan özel güvenlik teşkilatları, yapısal olarak geçmiş dönemlerde Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde mülklerin ve kişilerin korunması adına örgütlü teşkilatlar kurulmuştur. Darbin, Dizdar, Ases, Yasakçılar gibi teşkilatlar özel güvenlik anlamında kurulan teşkilatlardır.
2004 Öncesi Özel Güvenlik
Cumhuriyet döneminde 1970 li, yıllarda dış ülkelerde varlığı olan özel güvenlik yapılanmaları ile ilgili incelemeler takip edilmiş ve 1981 yılında çıkartılan bir yasa ile Türkiye’de Özel Güvenlik Teşkilatları hayatın içinde yer almaya başlamıştır. Bu konu ile alakalı olarak ilk ciddi araştırma ve çalışmayı MİT görevlisi Hiram Abas yapmış Amerika’daki özel güvenliği incelemiş ve ilk kanuni düzenlemelerde emek sarf etmiştir. 1980 öncesi Türkiye şartları ve ihtilal sonrası şartlar göz önünde bulundurularak hazırlanmış olan kanunda ilk etepta ekonomik ve ticari tesislerin korunması ön planda yer almıştır.
Özel Güvenlik Teşkilatlarının ilk kurulduğu yıllarda devletin genel kolluk yükünün azaltılması ve sayısal olarak özel güvenlik görevlilerinin arttırılması düşünülmüştür. O yıllarda Özel Güvenlik ile ilgili iş ve işlemlerde Emniyete bağlı Güvenlik Şube Müdürlüğü/Hassas Bölgeler Şube Müdürlüklerince yürütülmekte idi.
2004 Sonrası
Zaman içinde suçların önlemesi noktasında faydaları görülen teşkilat, gelişen ve değişen şartlar içinde daha etkin görev almasının yanı sıra istihdamın arttırılmasına yönelik olarak 26.06.2004 yılında Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanun çıkartılarak yürürlüğe konulmuş oldu.
2495 sayılı yasa çerçevesinde görev yapan binlerce özel güvenlik görevlisi yeni yasa ile birlikte farklı bir hüviyete kavuşmuş oldu.
5188 sayılı yasa ile birlikte özel güvenlik sektöründe;(04.03.2019 EGM verilerine göre)
91.146 Özel Güvenlik Birimi
1.408 Özel Güvenlik Şirketi
449 Özel Güvenlik Eğitim Kurumu
186 Alarm İzleme Merkezi kuruldu. Ayrıca
1.628.428 Özel Güvenlik Görevlisi Temel Eğitimi
1.127.536 Özel Güvenlik Görevlisi Kimlik Kartı alan personel varken,
315.975 Özel Güvenlik Görevlisi Fiilen sektörünün içinde görev yapmaktadır. Bu veriler özel güvenlik sektörünün ve mesleğinin geldiği noktayı gözler önüne sermektedir.
Artık ülkemizde çıkış amacı olan kamu güvenliğini tamamlayıcı mahiyetteki özel güvenlik hizmetlerini yürüten 365 gün 24 saat ve her noktada olan özel güvenlik hizmetleri vardır. Sanayi tesislerinde, AVM’ ler de, eğitim kurumlarında, limanlarda, hava limanlarında otogarlarda, sitelerde kısacası tüm yaşam alanlarında varlıkları gün geçtikçe hissedilen ve kolluk mantığı içinde yer alan bir yapıya kavuşmuştur.15 yıl gibi bir kısa zamanda toplum tarafından ciddiyeti ve variyeti kabul gören önleyicilik görevini başarı ile sürdürür hale gelmiştir. Kısacası bir ihtiyacın karşılığı giderilmiştir. Bir talebin karşılığı olarak arz edilmiştir.
Özel güvenlik sektöründe taşların yerine oturması anlamında mesafe kat edilmiştir. Ancak taşların tam oturmamış olması zamanla alakalı bir durum olduğu aşikârdır.
Hali hazırda gelişmeye açık olan özel güvenlik sektörünün yapısal bir takım ihtiyaçlarının yanında çalışanların özlük noktasındaki ihtiyaçları tam olarak karşılanmış değildir.Özel Güvenlik sektörünün ilk sivil toplum kuruluşlarından bir tanesi olan ÖGTM Özel Güvenlik Teşkilatı Mensupları Derneği olarak özel güvenlik alanında köklü ve iyileştirici çalışmalar noktasındaki haklı talep ve önerilerimizi kamuoyu ile paylaşmaktayız.Ancak devlet bürokrasisinden ve karar mercilerinden yeterli karşılığı bulamamaktadır.Taleplerimiz sadece özel güvenlik görevlilerinin talepleri değil sektörün tamamını ilgilendiren bir bütünsel taleplerdir.Taleplerimizin odak noktası daha etkin daha disiplinli, kişi hak ve özgürlüklerini kısıtlamadan,tarafları mağdur etmeden kolluk görevinin ifasıdır.
Özellikle 2007 yılından bu yana kamuoyu ile paylaştığımız gerekse de resmi kurumlar nezdinde yapmış olduğumuz girişimlerde özel güvenliğin bağımsız kurumsal bir çatı altında toplanmasıdır. Özel güvenliğin, özel kolluk mantığına uygun hale getirilmesi tüm iş ve işlemlerin bu yapı içinde çözümlenmesi düşüncesidir. Böylelikle devlet, diğer kurumsal yapılanmalarda olduğu gibi sadece denetim noktasında olmalıdır. Devletin, hem iş ve işlemleri yöneten hem de denetim noktasında olması ‘özel’ mantığına aykırılık teşkil etmektedir. Ayrıca bu yapılanma genel kolluğa ek iş yükü ve personel yükü yüklemektedir.
Özel Güvenlik Beklentileri
Buradan bazı önerileri ve taleplerimizi paylaşmak istiyoruz.
-Tüm paydaşların ortak çalışması ile yeni bir kanun düzenlemesine gidilmesi, yetkilerin bir kez daha göz geçirilerek günün şartlarına göre uygulanabilir hale getirilmesi,
-Özel güvenlik harçlarının kaldırılması veya sembolik rakamlara çekilmesi, ayrıca şirketlerden ve eğitim kurumlarından alınan harçların makul seviyelerde tutulması,
-Kamu ve özel sektör ayrımı yapılmaksızın tüm özel güvenlik görevlilerinin özlük haklarının iyileştirilmesi ortak uygulanması,
-Özel güvenlik çalışan ücretlerinin belli ortak bir seviyede belirlenmesi ve uygulanması,
-Temel eğitim ücretlerinin eğitim kurumlarını ve adayları mağdur etmeyecek şekilde ortak belirlenmesi ve ücret farklılığının ortadan kaldırılması,
-Yenileme eğitim ücretlerinin devletin eğitim fonlarından veya özel güvenlik harç fonlarından karşılanması,
-Özel güvenlik görevlilerinin ve sektör çalışanlarının fiili hizmet zammından faydalandırılması,
-Sağlık kurul raporlarından alınan ücretlerin kaldırılması,
-Eğitimlerde ders başı eğitimlerin yanı sıra uygulama eğitimlerinin yapılması ve saha uygulama eğitimlerinin ilave edilmesi,
-Görev kıyafetlerinin tek tip olması,görev esaslı teçhizat kullanımının uygulanması,
-Özel güvenlik hiyerarşik yapısının temeli mezuniyet esaslı değil liyakat esaslı düzenlenmesi,
-Görev alanları ile ilgili risk haritalarının bağımsız bir şekilde oluşturulması ve takip edilmesi,
-Ortak kullanımda sicil kayıtlarının oluşturulması ve tek tip disiplin yönetmeliğinin oluşturulması,
-Meslek hastalıkları bünyesinde özel güvenlik mesleğine yönelik psikolojik danışma merkezlerinin tüm il ve ilçelerde kurulması,
-Özel güvenlik eğitim kurumlarında mesleki yeterliğe ulaşmış ve en az 15 yıl fiilen çalışmış özel güvenlik personellerinin eğitimci olabilmesinin önünün açılması,
-Görev gereği hassas yerlerde ve özellikli alanlarda çalışan personellere ek tazminat ödenmesi,
-Özel güvenlik komisyonları yeniden yapılandırılarak, özel güvenlik görevlilerinin de komisyonda temsil edilmesi, ayrıca denetleme komisyonlarında da yer verilmesi,
-Özel güvenlik alanında, yüksek öğretim kurumlarının 4 yıllık lisans seviyesinde eğitim verilir hale getirilmesi,
-Hizmet içi eğitimlerin ve bağımsız denetimin zorunlu hale getirilmesi,
-Özel güvenlik meslek standartlarının özel güvenlik hizmet yönetmeliği şeklinde çıkartılması ve uygulanması,
-Görev başında ölen ve sakatlananlara şehitlik ve gazilik payesinin verilmesi,
Yukarıda arz etmiş olduğumuz talepler Türk özel güvenlik sektörünün daha etkin verimli hale getirilmesi adına önem arz etmektedir.
Geçmişten bu güne kadar ülke çapında özel güvenlik alanında çeşitli STK’larda görev alan yöneticilere ve özel güvenlik mesleğine emeği geçen büyüklerimize teşekkürü bir borç biliyoruz.
Bu vesile ile kanunumuz 15 yılı nedeni ile geçen zaman içinde yitirdiğimiz değerlerimiz şehitlerimiz olmuştur. Görevlerini ifa ederken sakat kalan gaziler, sağlıklarını yitiren kardeşlerimiz olmuştur. Allah’tan şehit arkadaşlarımıza rahmet ailelerine sabırlar, gazilerimize sıhhatler diliyoruz. Sizlere minnettarız. Türk halkı sizlere minnettardır.
Cengiz KIVILCIM
ÖGTM Yönetim Kurulu Başkanı
26.06.2019